SON SẮT MỘT TÌNH YÊU

Son sắt một tình yêu

BÙI THỊ HOÀN

Sinh năm 1943, học xong trung học ở Mỹ Tho, cô Huỳnh Quan Thư (bí danh Tư Vinh) lên Sài Gòn, ghi danh tại Đại học Văn khoa. Theo phân công của tổ chức, cô ứng cử vào Ủy viên Thường vụ Hội đồng đại diện sinh viên Văn khoa, niên khóa 1966–1967; đắc cử Phó Chủ tịch ngoại vụ Ban chấp hành sinh viên Văn khoa, sau đó là Tổng Thư ký Tổng hội Sinh viên Sài Gòn. Tháng 12-1968, cô Thư bị bắt. Đến tháng 8-1969, được trả tự do, cô tiếp tục trở lại hoạt động. Đầu năm 1970, bị mật thám theo dõi ráo riết, Tư Vinh buộc phải thoát ly vào chiến khu.

Trong cảnh sống kham khổ, thiếu thốn, bom đạn dồn dập và những cuộc càn quét liên miên, ranh giới giữa sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc. Thế nhưng, gian nan không làm sờn lòng; thử thách lại càng rèn thêm ý chí kiên cường cho cô nữ sinh bé nhỏ. Những ngày tham gia phong trào sinh viên, Quan Thư gặp chàng trai Lê Quang Lộc. Họ sát cánh bên nhau trong đấu tranh cách mạng và tình yêu cũng nảy nở từ đó. Mối tình được giữ kín, chỉ tổ chức biết, bởi kỷ luật và sự an toàn luôn đặt lên hàng đầu.

Đầu năm 1968, Lê Quang Lộc được điều vào mật khu tham gia Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam. Anh không kịp gặp người yêu để từ biệt. Quan Thư tiếp tục hoạt động trong phong trào sinh viên, học sinh tại Sài Gòn. Có một thời gian, liên lạc giữa hai người bị gián đoạn, sau đó nối lại qua một người bạn, rồi thông qua địa chỉ hòm thư ở Pháp. Dẫu chưa một lời hẹn ước chính thức, nhưng trong lòng họ đã thuộc về nhau, nuôi niềm tin sắt son vào ngày đất nước thống nhất.

Tháng 12-1970, tổ chức tạo điều kiện để Lê Quang Lộc về công tác tại Thành đoàn Sài Gòn - Gia Định. Hai người được gặp lại. Tình yêu từng trải qua bom đạn và xa cách được kết tinh bằng một đám cưới giản dị vào đầu tháng 4-1971, tại căn cứ Thành đoàn bên bờ sông Sở Thượng (Hồng Ngự, Đồng Tháp), gần biên giới Việt Nam - Campuchia.

Tháng 7-1971, Thành đoàn dời sang Bông Kông (Campuchia), đóng căn cứ trong rừng già. Lúc này, Quan Thư đang mang thai con đầu lòng. Với cương vị Chánh Văn phòng, công việc của ông Lộc vô cùng bận rộn. Gần đến ngày sinh, bà Thư buộc phải nén lòng trở về Sài Gòn sống hợp pháp để bảo đảm an toàn cho mẹ con. Ba tháng sau khi sinh hạ con trai đầu, bà lại liên lạc với tổ chức, gửi con cho gia đình nuôi dưỡng, rồi một lần nữa ra căn cứ. Khoảnh khắc bước lên chuyến đò rời Sài Gòn, bà phải đeo kính râm để che đi đôi mắt đỏ hoe vì thương con.

Sau Hiệp định Paris, Thành đoàn trở lại miền Nam. Trên đường đi, có lần hai vợ chồng đối mặt với trực thăng địch. Thoát chết trong gang tấc, bà quyết định sinh thêm con để chúng có anh em. Và cũng như lần trước, gần đến ngày sinh con thứ hai, bà lại một mình về Sài Gòn, sống nhờ ba má. Hai lần vượt cạn đều vắng chồng, mang danh “vợ bé ông đại úy” để che mắt địch và xóm giềng, lòng bà quặn thắt.

Đầu năm 1975, chiến sự sôi động. Xa cách, nhớ thương, hai lần ông Lê Quang Lộc viết thư nhắn vợ đưa con vào cứ để gặp. Hiểu nỗi khát khao của chồng, dù biết hiểm nguy, bà Thư vẫn quyết đưa cậu con trai lớn gần 4 tuổi vào chiến khu. Mười ngày ngắn ngủi sống trong tình yêu thương, họ lại chia xa. Bà đưa con về thành phố chuẩn bị bước vào trận mới. Nào ngờ, đó là lần gặp cuối. Trên đường tiến về Sài Gòn, mũi quân do ông Lộc chỉ huy bị pháo dập. Ông hy sinh tại xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, vào đêm 14 rạng sáng 15-4-1975.

Ngày 30-4-1975, Sài Gòn rợp đỏ cờ hoa. Trong dòng người hân hoan mừng chiến thắng, bà Huỳnh Quan Thư, với cánh tay đeo băng Đội Thanh niên tự vệ vũ trang Thành phố Sài Gòn - Gia Định, tất tả tìm chồng. Bà đến Tổng y viện Cộng hòa (nay là Bệnh viện Quân y 175), tim thắt lại, vào từng phòng bệnh, nhìn kỹ từng gương mặt thương binh, hy vọng ông Lộc chỉ bị thương. Nhưng vô vọng. Bà lại chạy lên Hóc Môn và tại đây, bà tìm thấy mộ chồng cùng chiếc khăn tay do chính mình may, thấm máu ông.

Liệt sĩ Lê Quang Lộc - người đồng chí, người bạn đời - đã vĩnh viễn ra đi ngay trước ngày toàn thắng, để lại cho bà Thư nỗi đau xé lòng. Tưởng rằng mất mát quá lớn sẽ quật ngã người phụ nữ nhỏ bé, nhưng bản lĩnh và ý chí được tôi luyện trong khói lửa chiến tranh đã giúp bà đứng vững. Bà lao vào công việc, quên đi nỗi đau, góp sức cho công cuộc tái thiết đất nước.

Với trọng trách Thường vụ Quận đoàn, Trưởng ban Thiếu nhi Quận đoàn Bình Hòa - Bình Thạnh, sau đó là cán bộ Sở Thương nghiệp rồi Phó Giám đốc Cửa hàng Bách hóa Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh (Thương xá TAX), bà Thư làm việc không quản ngày đêm, vừa công tác, vừa tranh thủ học tập nâng cao trình độ, tần tảo nuôi dạy hai con. Dẫu có cơ hội “đi bước nữa”, bà vẫn son sắt với người chồng đã khuất. Giữ trọn đạo đức cách mạng, bà sống giản dị, bao dung, nghĩa tình với đồng chí, đồng đội và bà con lối xóm.

Bằng tình yêu thương cùng tấm gương sáng về lòng yêu nước, sự hy sinh và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, bà đã nuôi dạy các con khôn lớn, trưởng thành. Thấm nhuần sự giáo dục của mẹ, cả hai người con đều thành đạt, tiếp nối con đường mà cha mẹ đã trọn đời cống hiến.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng câu chuyện về tình yêu, sự hy sinh và nghị lực của bà Huỳnh Quan Thư vẫn còn nguyên giá trị. Đó không chỉ là nỗi niềm riêng của một người vợ liệt sĩ, mà còn là biểu tượng cho bao lớp phụ nữ Việt Nam đã âm thầm cống hiến, mất mát để góp phần làm nên hòa bình hôm nay. Nhìn lại chặng đường đã qua, bà không nói nhiều về những hi sinh của mình, chỉ nhẹ nhàng cho rằng: “Tôi chỉ làm tròn bổn phận của người con đất Việt trong những năm tháng lịch sử ấy”. Nhưng chính sự bình dị ấy lại khiến câu chuyện đời bà trở thành nguồn cảm hứng, để thế hệ mai sau thêm trân trọng giá trị của độc lập, tự do và tình yêu bất diệt dành cho Tổ quốc.