LÀM GIẢ VĂN BẰNG CÓ BỊ XỬ LÝ HÌNH SỰ?

Làm giả văn bằng có bị xử lý hình sự?

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, người nào có hành vi làm, mua bán bằng cấp, chứng chỉ, giấy tờ giả mà không được sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đều bị xác định là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” hoặc tội “Sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”.

Hiện nay, tình trạng mua bán bằng giả diễn ra công khai và phức tạp, với nhiều hình thức tinh vi. Người có nhu cầu chỉ cần thực hiện vài thao tác trên mạng, ngay lập tức hiện ra số điện thoại của các đối tượng làm giả văn bằng, chứng chỉ. Thậm chí, không ít đối tượng còn công khai, chủ động gửi tin nhắn điện thoại để quảng cáo cho hoạt động của mình. Các đường dây môi giới cũng như hoạt động làm bằng giả tồn tại với các chiêu thức ngày một tinh vi hơn.

Trong những năm gần đây, cơ quan công an đã triệt phá rất nhiều đường dây làm giả tài liệu, giấy tờ, hồ sơ quy mô lớn. Điển hình là vào tháng 6-2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh đã triệt xóa thành công một đường dây làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức xuyên quốc gia, khởi tố 24 bị can, thu giữ nhiều tang vật liên quan. Đây là đường dây làm giả bằng cấp, giấy tờ có nhiều đối tượng tham gia, hoạt động trên toàn quốc. Bước đầu Cơ quan Công an xác định, các đối tượng đã thu lợi bất chính hơn 20 tỷ đồng từ những hoạt động phi pháp.

Năm 2022, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Định đã triệt xóa một đường dây chuyên bán bằng cấp, chứng chỉ giả với quy mô lớn, có sự tham gia của hàng chục đối tượng. Từ năm 2018, theo quy định của Nhà nước, tàu cá khi hoạt động phải có chứng chỉ thợ máy, thuyền trưởng, máy trưởng. Biết ngư dân có nhu cầu mua và sử dụng chứng chỉ trên, đối tượng Nguyễn Tấn Hải đã móc nối với nhiều đối tượng khác làm giả các loại chứng chỉ trên bán cho ngư dân với giá từ 2.000.000 - 5.000.000 đồng.

Và mới đây nhất, Công an quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội, vừa triệt phá, thu giữ nhiều máy móc thiết bị in ấn, hàng chục ngàn tem đổi màu, gần 600 mặt con dấu của nhiều cơ quan, tổ chức, trường học cùng nhiều văn bằng, học bạ, giấy tờ, tài liệu giả. Trong đó, Phạm Viết Lương là người trực tiếp sản xuất giấy tờ giả, Lê Thị Hằng Nga là người đăng quảng cáo với nội dung nhận làm các loại bằng giả, còn Hồ Thị Quỳnh Liên (phường Trường Thi, thành phố Vinh, Nghệ An) là khách đặt làm bằng giả.

Trước thực tế trên, câu hỏi đặt ra đối với những hành vi làm làm, mua bán bằng cấp, chứng chỉ, giấy tờ giả sẽ phải đối diện với khung hình phạt nào?

Liên quan đến vấn đề trên, Luật sư Trịnh Văn Dũng, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, phân tích: Bằng cấp là giấy tờ, hồ sơ do tổ chức có thẩm quyền cấp cho các đối tượng đủ điều kiện về tiêu chí kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm tùy thuộc vào từng lĩnh vực nhất định. Đây cũng là giấy tờ bắt buộc phải có của một số ngành nghề đặc thù.

Hiện nay, các đối tượng có hành vi làm, mua bán bằng cấp, chứng chỉ, giấy tờ giả ngày càng tinh vi bằng nhiều thủ đoạn khác nhau để qua mặt cơ quan chức năng nhằm hợp thức hóa hồ sơ, điều kiện hành nghề và các điều kiện khác tùy thuộc vào từng lĩnh vực.

Theo quy định pháp luật hiện hành, người nào có hành vi làm, mua bán bằng cấp, chứng chỉ, giấy tờ giả mà không được sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đều bị xác định là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” hoặc tội “Sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Đối với hành vi “Làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức” là hành vi làm ra con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức giống với con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác thật của cơ quan, tổ chức đó hoặc sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ đó nhằm lừa dối cơ quan, tổ chức hoặc công dân.

Đối với tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức”, người phạm tội có thể đối diện với mức hình phạt thấp nhất là bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 2 năm, mức hình phạt cao nhất là 7 năm tù hoặc có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng".

Luật sư Trịnh Văn Dũng cho biết thêm, ngoài người có hành vi làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm trước pháp luật thì những người sử dụng tài liệu, giấy tờ giả cũng có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo tính chất, mức độ của hành vi.

Đối với việc xử phạt vi phạm hành chính hành vi sử dụng tài liệu, giấy tờ giả được quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31-12-2021 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Trong trường hợp người sử dụng giấy tờ, tài liệu giả nhằm mục đích thực hiện hành vi trái pháp luật thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Sử dụng tài liệu của cơ quan, tổ chức” theo quy định tại Điều 341, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 với khung hình phạt cao nhất đến 7 năm tù và phạt tiền đến 50.000.000 đồng.

Khánh Lan