CÂY DI SẢN Ở TRƯỜNG SA

CÂY DI SẢN Ở TRƯỜNG SA

Mỗi lần ra thăm Trường Sa, tôi đều có những kỷ niệm. Chuyến theo tàu đưa hàng Tết cho quân dân Trường Sa vừa rồi, chỉ huy tàu thông báo một tin thú vị: trên quần đảo có 04 cây cổ thụ được Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là cây di sản. Đó là, cây phong ba đảo Song Tử Tây, cây bàng vuông đảo Nam Yết và hai cây mù u trên đảo Sơn Ca và đảo Sinh Tồn. Các cây di sản không chỉ góp phần làm xanh, sạch, đẹp cảnh quan, môi trường trên đảo mà còn có giá trị lịch sử, văn hóa, là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt ở Trường Sa, là chứng tích đặc biệt khẳng định chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.

Hành trình của đoàn công tác đến 11 đảo, điểm đảo. Điểm đầu tiên là đảo Song Tử Tây. Chỉ huy tàu giới thiệu đây là đảo có nhiều cây và hoa. Trên đảo có nhiều cây, đặc biệt, cây phong ba cổ thụ khoảng 300 năm. Nhưng tiếc thay, sóng lớn, tàu không thể cập đảo nên cả đoàn không được chiêm ngưỡng “cụ cây”. Anh em trên đảo cũng buồn vì không được giao lưu với đoàn, chỉ huy đảo đành cử đội xuồng ra nhận quà và hàng Tết.

Nhiều thành viên trong đoàn đề nghị chỉ huy cho tàu chạy vòng quanh để ngắm toàn cảnh đảo và được chấp thuận. Từ xa, thấy cây phong ba đứng phía sau Sở chỉ huy đảo, cây nhiều cành, thân to, tán lá che cả khu đất rộng. Trung tá Nguyễn Đức Độ, Chỉ huy trưởng kiêm Chủ tịch xã đảo Song Tử Tây, từ xuồng lên tàu bắt tay từng người. Nghe hỏi về cây di sản, anh hồ hởi: Phong ba là cây có sức sống mãnh liệt. Bất chấp thiên nhiên khắc nghiệt, cây vẫn vững vàng. Cây phong ba này cao 25 mét, chu vi thân cây 3,8 mét, tán rộng 35 mét, phát triển tốt, chịu nắng gió, nước mặn. Quân dân trên đảo đã gắn biển “cây di sản” và xây khuôn viên xung quanh để chăm sóc, bảo tồn.

Tàu cập đảo Nam Yết. Một thảm thực vật xanh bao phủ với nhiều loại cây: phong ba, bàng vuông, mù u, đặc biệt là dừa. Thế nên, Nam Yết còn có tên “Đảo dừa”. Chúng tôi đến bên cột mốc chủ quyền nơi cán bộ, chiến sĩ đang dựng sân khấu để đêm giao lưu văn nghệ với đoàn công tác. Cạnh đó, một tốp chiến sĩ đang nghỉ tay dưới tán một cây to lớn, cổ thụ gồm bảy nhánh to mọc lên từ gốc cổ thụ có gắn biển “Bàng vuông - Cây di sản”.

Đang chỉ huy bộ đội dựng sân khấu, Trung tá Nguyễn Văn Thọ, Đảo trưởng, quê ở Nghệ An, cho biết: Cây bàng vuông cổ thụ có độ tuổi chừng 300 năm, cao 15m, tán rộng 30m, xanh tốt quanh năm. Thân cây có 07 nhánh, tỏa bóng mát xuống khu vui chơi, thể thao của cán bộ, chiến sĩ trên đảo. Trung tá Nguyễn Văn Kỷ, Chính trị viên, quê ở Bắc Giang, chỉ lên tán cây, nơi có duy nhất một chùm hoa nhỏ xinh, tiếp lời: Giống như hoa quỳnh, hoa bàng vuông chỉ nở vào ban đêm, hương thơm thanh khiết. Khoảng 3-4 năm, cây mới nở hoa một lần, mà lần nào cũng chỉ một chùm duy nhất. Không phải ai cũng được thấy hoa của “cụ” bàng này đâu, các bạn may lắm đấy. Đêm nay giao lưu văn nghệ xong, mình đi thưởng ngoạn hoa bàng vuông di sản nở nhé.

Đúng hẹn, sau buổi giao lưu văn nghệ, hơn 22 giờ, anh Kỷ và anh Thọ cầm đèn pin dẫn chúng tôi ra gốc bàng vuông. Anh Thọ bảo phải dùng loại đèn pin siêu sáng, siêu xa này mới thấy hết vẻ đẹp của “Hoa quỳnh biển - Nữ hoàng hoa Trường Sa”. Ánh đèn rọi lên tán cây, từng cánh hoa trắng muốt tinh khôi và nhụy hoa tím ngát vươn ra khỏi đài hoa, đầu nhụy hoa vàng ươm rung rinh trong gió biển, tạo thành một chùm hoa lung linh, dịu dàng, cuốn hút đến lạ kỳ.

Tiếp tục chuyến hải trình, đoàn ghé đảo Sinh Tồn. Dường như sự khắc nghiệt của thiên nhiên đều ngả mũ trước ý chí, khối óc và bàn tay của quân dân trên đảo. Tham dự lễ chào cờ dưới tán cây mù u cổ thụ ngay trước Sở chỉ huy đảo. Chỉ huy trưởng đảo Sinh Tồn, Trung tá Vũ Thế Long cho biết, cây có từ hơn 100 năm, cao ngang tầng ba Sở chỉ huy (khoảng 15m), có 03 nhánh, chu vi gốc cây hơn 03m. Nhờ được chăm sóc, bảo vệ cẩn thận nên cây phát triển xanh tốt, đơm hoa, kết trái quanh năm. Gốc cây mù u này là nơi nghỉ ngơi thư giãn của bộ đội và điểm vui chơi, nô đùa yêu thích của trẻ em trên đảo.

Dẫu tàu không cập đảo Sơn Ca (do các tàu khác thực hiện), nhưng may thay, Trung tá Vũ Thế Long từng có thời gian công tác ở đảo này. Nghe anh kể, chúng tôi phần nào hình dung được cây mù u ở đảo Sơn Ca. Quanh cây di sản là một khuôn viên gồm hòn non bộ, sinh vật cảnh dưới gốc cây di sản tạo cảnh quan đẹp, thoáng mát để phục vụ sinh hoạt cho quân dân trên đảo.

Hiện nay, tỉnh Khánh Hòa được công nhận 19 cây di sản, trong đó có 04 cây thuộc quần đảo Trường Sa. Điều này, càng tôn thêm giá trị lịch sử chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Ý thức được giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt đó, mỗi cán bộ, chiến sĩ và người dân sinh sống trên các đảo, điểm đảo luôn quý trọng và ra sức giữ gìn, chăm sóc phát triển cây di sản nói riêng, quần thể cây xanh nói chung, góp phần bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống trên các đảo, cũng là đóng góp công sức bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Bài và ảnh: MẠNH HÙNG