“MƯA ĐỎ”, TỪ TRANG SÁCH ĐẾN MÀN ẢNH - DẤU ẤN MẠNH MẼ TRONG ĐỜI SỐNG

“Mưa đỏ”, từ trang sách đến màn ảnh
Dấu ấn mạnh mẽ trong đời sống

Phim đề tài chiến tranh là một phần quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, mang giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật, cũng như tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Ca từ “Hết kháng chiến nếu con còn chưa về, mẹ ơi vui lên, mẹ có đứa con anh hùng…” trong bài hát “Còn gì đẹp hơn” do ca sĩ Nguyễn Hùng - diễn viên hóa thân vào vai một người lính chiến đấu bảo vệ Thành cổ Quảng Trị trong phim “Mưa đỏ”. Bài hát thể hiện lòng tri ân đối với những người con đã hy sinh vì nền hòa bình dân tộc, dâng hiến cả tuổi thanh xuân cho Tổ quốc để thế hệ sau được sống trong tự do.

Cùng với bài hát, bộ phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân (QĐND) sản xuất, chính thức công chiếu từ ngày 22-8-2025 và khép lại thời gian trình chiếu tại rạp vào ngày 29-9-2025 với tổng doanh thu gần 714 tỷ đồng, đồng thời thu hút hơn 8,1 triệu lượt khán giả, xếp thứ 67 trong Top phim điện ảnh có doanh thu phòng vé cao nhất toàn cầu năm 2025. Đặc biệt, “Mưa đỏ” đã được lựa chọn làm đại diện Việt Nam tham dự vòng sơ tuyển hạng mục “Phim truyện quốc tế xuất sắc” tại Giải Oscar lần thứ 98.

Cục trưởng Cục Điện ảnh Đặng Trần Cường cho biết thành công của “Mưa đỏ” là tín hiệu cho thấy khán giả, nhất là lớp trẻ sẵn sàng đón nhận và đồng hành cùng dòng phim chiến tranh cách mạng.

Sự thành công của dòng phim này trong 2 năm trở lại đây, bắt đầu từ “Đào, phở và piano”, kế đến là “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” và hiện nay là “Mưa đỏ” đều được chọn ra mắt vào dịp lễ lớn của đất nước, tạo hiệu ứng cộng hưởng về cảm xúc và truyền thông.

Song để hút được khán giả mua vé đến rạp, có người xem tới 2-3 lần, thì yếu tố quyết định vẫn là chất lượng tác phẩm, với kịch bản bản tốt, giàu cảm xúc, hình ảnh ấn tượng, âm nhạc lôi cuốn, diễn xuất…

Đạo diễn phim “Mưa đỏ”, Thượng tá, NSƯT Đặng Thái Huyền quan niệm chiến tranh với sự khốc liệt, hy sinh và mất mát, luôn có sức hút mãnh liệt đối với các nhà làm phim, bởi chất liệu phong phú và những câu chuyện bi hùng ẩn sâu trong từng mảnh đất, từng con người. Bởi vậy, nữ đạo diễn thuộc thế hệ “8X” mong muốn kể lại câu chuyện lịch sử bằng góc nhìn và ngôn ngữ điện ảnh riêng.

Đạo diễn ghi nhận, cảm ơn khán giả đã xem, lắng nghe, góp ý. Nhiều cựu chiến binh cho rằng phim chỉ khắc họa được một phần những gì họ trải qua, không khốc liệt bằng thực tế. Các nhà làm phim đã tham khảo nhiều tài liệu về cuộc chiến Thành cổ, do các phóng viên chiến trường ghi lại, đồng thời lắng nghe các nhân chứng. Nhưng là phim truyện nên có yếu tố hư cấu, tưởng tượng. Điều quan trọng là phim truyền cảm hứng cho người xem, để họ cảm nhận những lát cắt của cuộc chiến, của lịch sử. Thông qua đó, khán giả có động lực tìm hiểu kỹ hơn về cuộc chiến 81 ngày đêm ở Quảng Trị và những sự kiện liên quan. Những nhận xét ấy giúp họ có thêm chất liệu để bồi đắp cho dự án tiếp theo.

Sau khi hoàn thành, khi buổi ra mắt “Mưa đỏ” tri ân ở Thành cổ Quảng Trị, Ban quản lý di tích cho biết lượng du khách tăng đột biến. Xuất bản từ 2016, tiểu thuyết “Mưa đỏ” của Đại tá, nhà văn Chu Lai, tái bản 2025 cũng bán chạy.

Dòng phim về đề tài chiến tranh cách mạng với những tác phẩm có giá trị trong nước và quốc tế như: “Cánh đồng hoang” đoạt giải đặc biệt Liên hoan phim quốc tế Moscow (Nga) năm 1980; “Đừng đốt” đoạt giải khán giả bình chọn tại Liên hoan phim Fukuoka (Nhật Bản); “Bao giờ cho đến tháng 10” được Viện Điện ảnh Mỹ đánh giá là một trong những phim hay nhất châu Á...

Nhiều người làm điện ảnh cũng cho rằng, đã đến lúc dòng phim chiến tranh không còn là “vùng cấm” nữa mà các nhà làm phim có thể đưa ra những góc nhìn cá nhân, quan điểm riêng, chạm tới những góc khuất của cuộc chiến, trước đây chưa ai khai phá. Đây cũng chính là vấn đề được đưa ra tại Hội thảo “Dấu ấn phim chiến tranh của Việt Nam từ sau ngày thống nhất đất nước”, trong khuôn khổ Liên hoan phim châu Á tại Đà Nẵng vừa qua.

Theo bà Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam, nửa thế kỷ qua, Việt Nam có khoảng 100 bộ phim về đề tài chiến tranh, những bộ phim sản xuất sau khi đất nước thống nhất có nhiều điểm tương đồng, nhưng cũng có nhiều điểm khác so với phim sản xuất trong thời gian chiến tranh. Xem và so sánh sẽ thấy những vệt sáng, những dấu ấn và có những điều mà chúng ta nhìn lại, để tự tin bước vào một chặng đường sáng tạo mới, định hướng cho tương lai trong bối cảnh điện ảnh đang trở thành một ngành công nghiệp văn hóa quan trọng.

- “Dòng phim chiến tranh, cách mạng là nhiệm vụ chủ chốt của Điện ảnh QĐND và cá nhân tôi. Đây là thời điểm khán giả ngày càng quan tâm đến các sự kiện lớn của dân tộc và những sản phẩm liên quan như phim ảnh, chương trình nghệ thuật... Đó là điều đáng mừng, tạo động lực cho những người làm nghệ thuật. Bởi suy cho cùng, mọi tác phẩm sinh ra đều để phục vụ nhân dân”- Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ.

Một đạo diễn khác, ông Phạm Hoàng Nam nhận định, phim về đề tài chiến tranh cách mạng thời công nghệ số đã có những bước chuyển lớn, nhất là sau hiện tượng “Mưa đỏ”. Có thể nghĩ về cái đích đến xa và cao hơn để nâng cao nghề nghiệp, cùng việc đưa điện ảnh Việt vươn tầm thế giới.

Giá trị khác biệt làm nên dấu ấn của bộ phim “Mưa đỏ” chính là tài năng và tâm huyết của ba nữ quân nhân giữ vai trò chủ chốt trong tập thể sáng tạo. Đó là Đại tá Nguyễn Thu Dung - Giám đốc Điện ảnh Quân đội nhân dân, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo sản xuất phim; Đại tá Kiều Thanh Thúy - Phó giám đốc Điện ảnh Quân đội nhân dân, Giám đốc sản xuất phim và Thượng tá Đặng Thái Huyền - đạo diễn. Sự thành công của tác phẩm không chỉ khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và sức sáng tạo của các nữ quân nhân mà còn góp phần tôn vinh hình ảnh người phụ nữ Quân đội trong thời kỳ mới, xứng đáng với truyền thống “Yêu nước, đoàn kết, sáng tạo, trung hậu, đảm đang” mà Quân ủy Trung ương đã trao tặng.

Vượt ra ngoài giá trị nghệ thuật, “Mưa đỏ” còn chứa đựng thông điệp nhân văn và tinh thần bất khuất của dân tộc, khơi gợi niềm tự hào, hun đúc tình yêu Tổ quốc cho thế hệ hôm nay. Bộ phim chính là minh chứng sống động cho khả năng sáng tạo, sự dấn thân và cống hiến bền bỉ của phụ nữ Quân đội trên mặt trận văn hóa - tư tưởng; để từ đó, mỗi thước phim như một “bản anh hùng ca” làm lay động lòng người, góp phần viết tiếp những trang sử vàng của điện ảnh cách mạng Việt Nam.

HÀ VƯƠNG