BÁO CÁO 30 NĂM THỰC HIỆN CƯƠNG LĨNH BẮC KINH TẠI VIỆT NAM

Báo cáo 30 năm thực hiện Cương lĩnh Bắc Kinh tại Việt Nam

Bài và ảnh: Minh Hy

Ngày 31-10, tại Hà Nội, Bộ Nội vụ phối hợp với Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Việt Nam tổ chức Hội nghị công bố Báo cáo quốc gia về 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh. Đây là dấu mốc quan trọng, nhìn lại hành trình ba thập kỷ Việt Nam nỗ lực vì bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, khẳng định quyết tâm chính trị nhất quán trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Tại Hội nghị Thế giới lần thứ tư về Phụ nữ năm 1995, Việt Nam là một trong 189 quốc gia đã thông qua Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh, một cam kết lịch sử nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao quyền năng của phụ nữ. Cho đến nay, Cương lĩnh vẫn được coi là văn kiện toàn diện và có ảnh hưởng sâu rộng nhất về các vấn đề của phụ nữ và trẻ em gái trên toàn cầu.

Trong ba thập kỷ qua, đặc biệt là giai đoạn 2019-2024, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc thúc đẩy quyền bình đẳng của phụ nữ và nam giới thông qua việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách. Công tác lồng ghép vấn đề bình đẳng giới được thực hiện nghiêm túc trong quá trình xây dựng văn bản pháp luật nhằm xóa bỏ các quy định mang tính phân biệt đối xử.

Nhiều văn bản pháp lý quan trọng đã được ban hành và sửa đổi, tạo khuôn khổ vững chắc để nâng cao vị thế của phụ nữ trong mọi lĩnh vực đời sống, như: Bộ luật Lao động 2019; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022; Luật Bảo hiểm xã hội 2024; Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 với nhiều mục tiêu, chỉ tiêu và giải pháp cụ thể nhằm thu hẹp khoảng cách giới… Bên cạnh đó, các chương trình về phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới; truyền thông thúc đẩy bình đẳng giới và tăng cường sự tham gia bình đẳng của phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo và quản lý đã được triển khai trên toàn quốc.

Báo cáo quốc gia về 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh tại Việt Nam khẳng định Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả về bình đẳng giới được cộng đồng quốc tế ghi nhận, thể hiện qua sự tiến bộ rõ rệt trên các chỉ số quốc tế và các thành tựu trong nước. Việt Nam xếp thứ 72/146 quốc gia về chỉ số bình đẳng giới toàn cầu năm 2024. Phụ nữ chiếm 46,8% lực lượng lao động, trong đó tỷ lệ tham gia của lao động nữ đạt 62,4%. Tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội đạt 30,26%, thuộc nhóm cao nhất khu vực. Doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm 28,2% tổng số doanh nghiệp cả nước. Khoảng cách giới trong giáo dục được thu hẹp; hệ thống chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ di cư được tăng cường; các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân bạo lực giới ngày càng mở rộng và chuyên nghiệp hơn. Nhiều nữ doanh nhân và nhà lãnh đạo Việt Nam đã được vinh danh tại các diễn đàn quốc tế.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, đặt phụ nữ và trẻ em ở vị trí trung tâm của các chính sách phát triển”. Việt Nam tiếp tục khẳng định cam kết phấn đấu đến năm 2030 đạt các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới. Hội nghị công bố Báo cáo là cơ sở quan trọng để hoàn thiện chính sách, tăng cường hợp tác và huy động nguồn lực nhằm thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 và Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững - không để ai bị bỏ lại phía sau.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đối mặt với một số khó khăn, thách thức như định kiến giới còn tồn tại, dữ liệu thống kê tách biệt giới chưa đầy đủ, tình trạng già hóa dân số, cùng tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai và dịch bệnh, vốn ảnh hưởng nặng nề hơn đến phụ nữ và trẻ em.

Báo cáo quốc gia không chỉ là bản tổng kết thành tựu mà còn là cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong chặng đường mới. Bà Caroline Nyamayemombe - Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam khẳng định: “UN Women cam kết tiếp tục đồng hành cùng Bộ Nội vụ, các bộ, ngành, tổ chức đoàn thể và các đối tác phát triển để biến những cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam thành những kết quả cụ thể cho phụ nữ và trẻ em gái - ở mọi tỉnh thành, mọi cộng đồng và mọi gia đình”.

Thừa ủy quyền của Thủ trưởng Tổng cục Chính trị, Thượng tá Phan Ái Xuân - Phó Trưởng ban Phụ nữ Quân đội, đại diện Bộ Quốc phòng tham dự và trình bày tham luận với chủ đề: “Kinh nghiệm trong triển khai nữ sĩ quan Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, góp phần nâng cao năng lực trong lĩnh vực Phụ nữ, hòa bình và an ninh”. Bài tham luận được lãnh đạo Bộ Nội vụ, đại diện UN Women và các đại biểu quốc tế đánh giá cao.

Thượng tá Phan Ái Xuân khẳng định, Việt Nam luôn coi hoạt động Gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (GGHB LHQ) là cấu phần quan trọng trong chiến lược quốc phòng và chính sách đối ngoại. Việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về Phụ nữ, hòa bình và an ninh (2024-2030) và Luật tham gia lực lượng GGHB LHQ (2025) thể hiện rõ quyết tâm của Việt Nam trong thúc đẩy vai trò phụ nữ trong lĩnh vực này.

Từ năm 2014 đến nay, Bộ Quốc phòng đã cử gần 1.300 lượt quân nhân tham gia GGHB tại Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, Abyei và trụ sở LHQ; trong đó nữ quân nhân chiếm khoảng 16%, trong đó, nữ sĩ quan tham gia hoạt động GGHB LHQ theo hình thức cá nhân đạt 19%, cao hơn mức trung bình toàn cầu. 100% nữ sĩ quan Việt Nam đều tình nguyện lên đường thực hiện nhiệm vụ, nhiều nữ quân nhân được LHQ đánh giá cao về năng lực, kỷ luật và tinh thần nhân văn. Hình ảnh phụ nữ Quân đội nhân dân Việt Nam ngày càng được bạn bè quốc tế biết đến qua những việc làm thiết thực như dạy học, khám chữa bệnh, hỗ trợ người dân tại các Phái bộ.

Bộ Quốc phòng luôn chú trọng công tác tuyển chọn, huấn luyện, bồi dưỡng kỹ năng và chăm lo chính sách hậu phương cho lực lượng nữ tham gia GGHB. Sự tham gia tích cực của nữ quân nhân Việt Nam không chỉ góp phần nâng cao năng lực quốc gia về lĩnh vực Phụ nữ, hòa bình và an ninh, mà còn khẳng định hình ảnh người phụ nữ Quân đội nhân dân Việt Nam - bản lĩnh, trí tuệ, nhân ái, vì hòa bình và phát triển bền vững.