NỮ TƯỚNG Ở GENERAL MOTORS

NỮ TƯỚNG Ở GENERAL MOTORS

Mary Barra sinh ngày 24-2-1961 tại Waterford, một làng nhỏ thuộc quận Oakland, tiểu bang Michigan, nước Mỹ. Nơi này, người cha của Barra có 39 năm làm việc cho General Motors (GM) với tư cách là nhà sản xuất khuôn. Đây là tập đoàn sản xuất ô tô lâu đời ở Mỹ. Lên 10 tuổi, lần đầu cô bé thấy chiếc Chevy Camaro mui trần màu đỏ, kiểu dáng cổ điển của người anh họ. Đó là một chiếc xe đẹp, rất đẹp! Niềm đam mê ô tô đã đưa Barra đến với Học viện General Motors (sau là Đại học Kettering), một cơ sở đào tạo kỹ sư cho GM. Tốt nghiệp kỹ sư điện, năm 18 tuổi, Mary Barra thực tập tại nhà máy sản xuất xe hơi Pontiac.

Khi Barra vào làm cho GM cũng là lúc công ty này “chia sẻ” thị phần vào tay các đối thủ cạnh tranh như Honda và Toyota - những hãng xe mà người tiêu dùng Mỹ cho là đáng tin cậy và giá cả phải chăng hơn. Năm 1988, học bổng của GM đưa Barra đến với Đại học Stanford. Lấy bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, quay về GM, bà có bước thăng tiến trong sự nghiệp, tích lũy kinh nghiệm ở nhiều bộ phận. Barra được giao thêm trọng trách mới và giữ nhiều vị trí khác nhau trong bộ phận kỹ thuật và quản lý, bao gồm cả giám đốc nhà máy lắp ráp Detroit.

Tháng 2-2008, Barra trở thành Phó Chủ tịch kỹ thuật sản xuất toàn cầu của thương hiệu. Năm sau, bà làm Phó Giám đốc nhân sự toàn cầu và giữ vị trí này trong 2 năm trước khi làm Phó Giám đốc phát triển sản phẩm toàn cầu. Là phụ nữ đầu tiên giữ chức CEO (1-2014), bà phải đối mặt với thách thức lớn nhất trong sự nghiệp. Khi ấy, GM buộc phải thu hồi hơn 2,6 triệu mẫu xe nhỏ vì lỗi công tắc đánh lửa khiến xe tắt máy và túi khí không hoạt động khi đang lưu thông. Nghiêm trọng hơn, hãng xe lớn bị phanh phui có hành vi lừa dối khách hàng. Nhiều cuộc điều tra chỉ ra rằng GM đã biết về vấn đề này từ đầu thế kỷ XXI, nhưng hãng xe chỉ im lặng và đổ lỗi thay vì đưa ra hướng khắc phục hiệu quả. Kết quả, năm 2014, GM phải thu hồi gần 30 triệu mẫu xe, nộp tiền phạt lên đến 900 triệu USD và nhận vô số chỉ trích vì liên quan đến các vụ tai nạn khiến 124 người chết và 275 người bị thương.

Với bản lĩnh của mình, Barra đã lèo lái và đưa GM “lật ngược thế cờ” một cách thần kỳ. Ngay lập tức, bà thành lập một hội đồng giải quyết khủng hoảng, tổ chức cuộc họp mỗi ngày để tìm cách đưa công ty ra khỏi cơn bão lớn. Barra quyết định GM cần phải lên tiếng xin lỗi về những gì đã xảy ra, đồng thời tiến hành một cuộc điều tra độc lập và công khai kết quả. Khi xác định nguyên nhân đến từ lỗi công tắc đánh lửa, bà mạnh tay sa thải 15 nhân viên cốt cán, trong đó có 8 giám đốc điều hành liên quan tới vụ việc. Chưa hết, Barra còn lập một quỹ bồi thường cho các nạn nhân và gia đình của họ với tổng số tiền lên đến 595 triệu USD.

Thay vì để vụ việc chìm dần vào quên lãng, Barra tuyên bố: Tôi không bao giờ muốn quên đi sự việc lần này. Tôi muốn ghi nhớ vĩnh viễn trải nghiệm đau đớn này trong ký ức của tất cả chúng ta. Phát biểu của bà tại cuộc họp ở tòa thị chính đã khiến nhiều người có mặt phải sửng sốt, vì điều đó đơn giản là “không giống như bất cứ điều gì mà các đời CEO trước của GM từng nói”. Ngay cả Công tố viên Preet Bharara, người tham dự vào vụ án của GM, cũng thừa nhận rằng thái độ hợp tác từ các giám đốc điều hành của GM là “khá phi thường”. Bước đi này giúp vụ việc kết thúc chỉ sau 18 tháng, thu về mối thiện cảm của công chúng, đồng thời đưa GM thoát khỏi nguy cơ sụp đổ.

*

Khủng hoảng của GM cho thấy sai sót không chỉ của bộ máy điều hành, mà còn phản ánh vấn đề cốt lõi, là văn hóa cố hữu của công ty. Barra thẳng thắn thừa nhận rằng sai lầm của GM đến từ việc giữ im lặng và quan điểm thứ bậc. Hầu như mọi nhân viên đều không lên tiếng khi có vấn đề gì đó xảy ra, vì họ sợ điều đó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động chung của công ty. Và họ cũng không đủ can đảm để phản bác lại ý kiến hay những chỉ đạo sai lầm đến từ các cấp lãnh đạo.

Để xóa bỏ nếp nghĩ lâu đời tại một doanh nghiệp khổng lồ không hề dễ dàng. Hầu hết mọi CEO của GM trước đó đều đã thử và thất bại. Nhưng Mary Barra đã chiến thắng. Bà dành tâm huyết thúc đẩy công ty chuyển đổi, đón nhận sự đổi mới trong cách thức làm việc, quy trình vận hành và cả chiến lược tương lai. Barra cho lập một đường dây nóng mang tên “Lên tiếng vì sự an toàn” để tất cả các nhân viên đều có thể báo cáo những lo ngại của họ về sản phẩm công ty một cách dễ dàng.

Bà cho rằng, văn hóa của một công ty là sự trao quyền và truyền cảm hứng cho mọi người, để họ không ngừng theo đuổi tầm nhìn và luôn giữ sự chính trực… “Tầm nhìn của GM là một thế giới không có sự cố, không có khí thải và không có tắc nghẽn. Tất cả nhân viên đều biết rằng chúng tôi đặt khách hàng làm trung tâm cho mọi hoạt động của mình”.

Sáng kiến này của bà đem lại hiệu quả rõ rệt. Tại nhà máy GM ở Brazil, một nhân viên bảo vệ tình cờ nhìn thấy chiếc xe thuộc dòng Chevrolet Spin bốc cháy khi đang đậu trong bãi, anh nhanh chóng báo lên trên và chiếc xe cũng được bàn giao cho đội ngũ kỹ thuật. Sau thông báo này, GM đã tìm ra nguyên nhân và thu hồi một loạt xe. Người bảo vệ đó được công nhận là Anh hùng An toàn năm 2018.

Maryann Combs - Phó Chủ tịch phụ trách an toàn xe toàn cầu của GM, cho biết mỗi tháng họ nhận được hàng trăm cảnh báo từ nhân viên ở mọi vị trí, trong đó 90% công khai danh tính. Điều này có nghĩa là nhiều người không ngại ngần và cảm thấy tự hào khi có thể góp phần vào việc đảm bảo an toàn.

Không dừng lại ở việc cải cách và vực dậy GM, bà còn có một mục tiêu táo bạo hơn là đưa công ty trở thành doanh nghiệp bán ra nhiều xe điện ở Mỹ hơn cả Tesla - công ty chuyên về xe điện của Elon Musk.

Để hoàn thành tham vọng lớn này trong vòng 2 năm rưỡi, nữ CEO phải đối mặt với nạn lạm phát, lãi suất tăng cao, chi phí nguyên liệu bị đội giá lên gấp nhiều lần cùng tình trạng thiếu chip máy tính trên toàn cầu. Dù vậy, bà vẫn không nản chí. Trong buổi hỏi đáp với các nhà đầu tư vào năm 2022, Barra khẳng định rằng thị trường vẫn chưa hiểu hết về chiến lược mà bà đang thực hiện. Có lẽ đó là dấu hiệu cho thấy những bước tiến xa hơn trong tương lai của người phụ nữ đã chinh phục lĩnh vực vốn thuộc về nam giới này. Nhờ phong cách lãnh đạo cương quyết cùng những đối sách tài tình, Mary Barra được nhiều chuyên gia đánh giá là một trong những CEO hoạt động hiệu quả nhất tại Mỹ hiện nay.

SÔNG THƯƠNG
(Nguồn: The Washington Times, Insider, CNN)
Ảnh: Internet