KẸO LẠC CỦA BÀ NỘI

KẸO LẠC CỦA BÀ NỘI

Thời bao cấp, khi kinh tế còn khốn khó thì ở chốn làng quê, con trẻ chỉ được ăn kẹo bánh vào ba ngày Tết mà thôi. Dù giàu hay nghèo, Tết đến nhà nào cũng có bánh kẹo, mứt, thịt, chả giò, bánh chưng… để thờ cúng tổ tiên.

Ở quê, nhà tôi luôn có một món chẳng năm nào thiếu, đó là món kẹo lạc mà bà nội vẫn nấu mỗi khi Tết đến xuân về. Ngày anh chị em chúng tôi còn nhỏ xíu, dẫu nhà trồng ra lạc, nhưng chỉ Tết mới được ăn kẹo lạc của bà nấu. Lạc trồng ra phải mang bán lấy tiền cho các nhu cầu chi tiêu khác. Cứ qua ngày tiễn ông Công, ông Táo về trời là bà tôi chuẩn bị lạc, đường, gừng, bột gạo rang giã nhỏ để nấu. Thường là nồi kẹo được bà bắc bếp vào 27 hoặc 28 Tết. Trong nhà tôi thì mẹ cũng có thể làm được món này, nhưng chẳng bao giờ có thể làm ngon, sánh được với bà nội, nên dù có bận rộn thế nào bà tôi vẫn luôn đảm nhận phần việc nấu kẹo lạc Tết. Công đoạn đầu tiên là cho đường (đường trắng hoặc đường đỏ) vào xoong hòa chút nước lã vào đun lên. Nồi đường sôi liu riu tới lúc thấy độ đậm đặc, đem nhỏ một giọt từ đầu đũa xuống bát nước lạnh, nó đóng cục không dính tay là được. Trong xoong đường phải nêm chút gừng tươi giã nhỏ cho thơm, dậy mùi hấp dẫn. Vị nóng ấm của gừng có tác dụng chữa viêm họng, hay đau bụng. Khi xoong đường đã đạt yêu cầu thì bà đổ lạc đã rang chín vàng, sảy sạch vỏ lụa vào rồi dùng đũa cái quấy thật đều tay cho các hạt lạc quyện đều vào nồi đường dẻo quánh. Khi nào thấy chiếc đũa nặng tay và độ sền sệt đã đặc quánh lại là xong, và từ lúc bỏ lạc vào thì rút bớt lửa để xoong kẹo khỏi bị bén. Nồi đường lạc được đổ ra một chiếc sàng tre, hoặc chiếc mâm nhôm bên dưới có lót lá chuối xanh, trên mặt lá phủ bột gạo rang giã nhỏ mịn làm áo để kẹo không bị dính xuống mặt mâm, hay sàng. Độ dày hay mỏng của các thanh kẹo là tùy vào độ dàn trải mỏng, hay dày của người nấu mà thôi. Việc dùng dao mỏng cắt kẹo ra từng thanh hình chữ nhật cũng khá cầu kỳ và kinh nghiệm, bởi nếu không các miếng kẹo sẽ bị vỡ, nhìn mất ngon. Từ lúc đổ kẹo ra sàng, mâm là phải cắt liền tay, nếu chậm quá vài chục phút thì kẹo cứng mất, như vậy sẽ không thể có các thanh kẹo đều đặn xinh xắn, mà nó tạo thành mảng lớn, khi ăn phải bẻ từng miếng. Sau khi đổ kẹo ra, dàn mỏng trên mâm, thì khoảng vài, ba tiếng là kẹo nguội và có thể ăn được rồi. Công việc tách từng thanh kẹo lạc bỏ vào lọ thủy tinh bà thường giao cho tôi. Mỗi khi làm xong tôi đều được bà nội thưởng cho những thanh kẹo không vuông vắn phía lề sàng, góc mâm.

Lớn lên, tôi ra thành phố đi học rồi ở lại lập nghiệp, vẫn nhớ những mùa Tết được quây quần bên nồi kẹo lạc bà nội nấu. Tôi thuộc nằm lòng công thức và cách nấu kẹo lạc của bà, nhưng không hiểu sao mấy lần thử “tay nghề”, tôi đều thấy nó không thể ngon và giòn thơm như bà nội vẫn nấu. Giờ đây, bà tôi đã về với tiên tổ. Dẫu cuộc sống chẳng thiếu gì các loại bánh kẹo, song mỗi dịp cận Tết tôi lại nôn nao nhớ quê, nhớ món kẹo lạc đơn sơ nhưng giòn thơm, ngọt ngào mà bà nội vẫn nấu lúc sinh thời cho cả nhà cùng thưởng thức…

THẠCH BÍCH NGỌC