VƯỢT QUA ĐỊNH KIẾN GIỚI…

VƯỢT QUA ĐỊNH KIẾN GIỚI…

Làm việc gấp 2, gấp 3 và rèn tinh thần quyết không từ bỏ là cách của kỹ sư Bùi Thị Phương Lan (Trung tâm Kỹ thuật Toàn cầu) vượt qua định kiến về việc phụ nữ làm công việc kỹ thuật.

Từ chuyện một bài báo

Cuối năm 2019, báo mạng VnExpress đăng một bài viết gây chú ý trên mục Góc nhìn của nữ thạc sĩ Trí tuệ nhân tạo Nguyễn Thị Khánh Huyền, nói về sự búc xúc của phụ nữ khi đam mê công việc kỹ thuật bị xem nhẹ. Bài viết của tác giả nhận được sự cảm thông, chia sẻ, đồng thời thừa nhận chuyện định kiến về nữ giới làm kỹ thuật khá phổ biến tại Việt Nam.

Ngày học phổ thông, Bùi Thị Phương Lan đã mê kỹ thuật và mơ trở thành kỹ sư. Vậy nhưng gia đình không ủng hộ. Người mẹ muốn con mình thi sư phạm để nối nghiệp, vì “con gái làm nghề giáo ổn định, nhàn hạ hơn”. Bởi quan niệm phận gái chỉ nên học những môn liên quan đến nghề kế toán, giáo dục, ngân hàng… đã ăn sâu vào tiềm thức của các bậc phụ huynh.

Tuy vậy, nhưng khi lựa chọn tương lai, cô bỏ qua nghề giáo và lén thi vào Đại học Giao thông Vận tải. Đến khi nhận giấy trúng tuyển, gia đình mới hay “sự đã rồi”, đành miễn cưỡng cho Phương Lan theo đuổi ước mơ.

Theo một khảo sát đầu năm 2021 của Trung tâm dự báo nguồn nhân lực Thành phố Hồ Chí Minh, tỷ lệ nữ giới theo học các ngành kỹ thuật tại Việt Nam chiếm khoảng 15 - 20%. Hơn 20 năm trước, khi Phương Lan chuẩn bị thi đại học, tỷ lệ này có lẽ còn thấp hơn.

Năm 2005, cô bắt đầu làm việc tại Viettel và là người phụ nữ duy nhất trong Phòng kỹ thuật - Công ty Internet Viettel. Phương Lan được cả phòng quý mến coi như “mì chính cánh” nên có phần ưu ái. Cô trân quý sự giúp đỡ của anh em, nhưng đôi khi cảm thấy tủi thân vì không được đối xử công bằng.

Ngay đến cả phụ nữ cũng ít nhiều bất ngờ khi chứng kiến Phương Lan làm những công việc thiên về kỹ thuật. Cô nhớ lại, vào năm 2006, khi được giao chủ trì team kỹ thuật triển khai một dự án. Các bạn nữ phụ trách kinh doanh, truyền thông rạng ngời váy áo lên hình, xong xuôi thì dự tiệc cảm ơn. Trong khi nữ kỹ sư mải xách đồ tháo dỡ cùng đối tác kỹ thuật. Người ta hỏi, sao em cũng là dân Viettel mà sao không đi dự tiệc cùng các bạn? Câu chuyện ám ảnh Phương Lan suốt nhiều năm.

Đến tự khẳng định mình

Vô tình chịu những ánh nhìn nghi ngại, kỹ sư Phương Lan xác định càng phải kiên định và cố gắng hơn nữa. Cô hiểu phải nhanh chóng cải thiện chuyên môn và trở nên xuất sắc ở lĩnh vực của mình. Những việc khó mà chị em khác được ưu ái thì mình càng phải dấn thân. Cùng với đó, Phương Lan nỗ lực tập luyện đều đặn mỗi ngày, để vừa có sức khỏe, vừa dẻo dai chả kém cạnh nam giới.

Khi triển khai mạng truyền hình cáp trên một hạ tầng mang tên GPON, thường là nữ giới sẽ được ưu tiên việc nhẹ và không phải làm đêm, nhưng Phương Lan lại chọn điều ngược lại. Cô một mình vác máy tính đi khắp tất cả các trạm khu vực 1, 2, 3; vừa thao tác, tháo lắp sửa chữa vừa hướng dẫn cho các bạn ở tỉnh. Một lần sự cố xảy ra, cô chạy vội từ văn phòng đến trạm cấu hình trong khi cánh mày râu ở đó cứ mắt tròn, mắt dẹt. “Sao lại có con gái vác kìm, dây dợ, thiết bị lằng ngoằng, thao tác đúng chuẩn anh kỹ thuật viên thế?”. Nghe vậy, Phương Lan thoáng vui vì biết mình đã có thể làm những việc dành riêng cho đàn ông.

Năm 2015, Phương Lan vừa làm kỹ sư, vừa giữ chức Trưởng phòng Kỹ thuật truyền hình. Lúc đó, cô đang mang bầu đứa con thứ 2. Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp ái ngại khuyên cô bỏ việc để làm nghề khác nhẹ nhàng hơn. Nhưng đối mặt với thực tế đó, Phương Lan quyết không từ bỏ ước mơ.

16 năm bền bỉ, Phương Lan gặt hái được nhiều thành công. Mới nhất, tháng 4-2021, cô nhận giải “cá nhân tiêu biểu tháng” của Tổng công ty. Một trong những khoảnh khắc tự hào là vào năm 2018, Phương Lan đạt danh hiệu Cá nhân xuất sắc ngành dọc Tập đoàn. Trong một danh sách dài, anh Tào Đức Thắng - Phó tổng Giám đốc Tập đoàn vẫn nhớ đến tên cô.

Trưởng phòng Cố định băng rộng Vũ Văn Bình cũng từng chọn Bùi Thị Phương Lan là nhân vật chính trong câu chuyện viết về đồng nghiệp. Anh nhận xét: Chuyên môn sắc bén, nhanh nhẹn, nhiệt tình là điều mọi người đều thừa nhận khi từng làm việc cùng chị. Chị là một kỹ sư mẫn cán của VTNet mà cường độ làm việc nhiều anh em phải nể.

- Luôn tươi cười, lạc quan không có nghĩa là mình không có áp lực, không có stress. Tôi chọn cách vui vẻ, tự tin để đối mặt. Ngoài ra, tôi còn có một bí quyết thật đơn giản và ai cũng có thể làm được ngay đó là hãy bắt đầu mọi câu chuyện, mọi cuộc gặp gỡ bằng nụ cười, cho đi nụ cười bạn sẽ nhận lại những nụ cười -Phương Lan chia sẻ.

NGUYỄN LÊ HÀ PHƯƠNG