CON GÁI – FILLE

SÁCH MỚI CỦA NHÀ XUẤT BẢN PHỤ NỮ VIỆT NAM
CON GÁI – FILLE

Camille Laurens được xem là một trong những “kiện tướng” của văn chương đương đại Pháp. Theo đuổi thể loại “giả tự truyện” (autofiction), bà thường gọi là “écriture de soi”, Camille Laurens viết nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết suốt hơn hai thập kỷ qua. Và với “Con gái - Fille”, bà miêu tả sắc sảo những khoảnh khắc thời tuổi thơ ảnh hưởng tới sự trưởng thành sau này, phân tích một cách tinh tế, rõ ràng về trải nghiệm của phụ nữ trong một xã hội phân biệt giới tính.

Thân phận của người phụ nữ, qua nhân vật Laurence Barraqué, đối diện với những thay đổi trong xã hội Pháp suốt 40 năm. Sinh ra trong một gia đình trung lưu, Laurence lớn lên cùng chị gái ở thành phố Rouen phía bắc Pháp, với người cha là bác sĩ, mẹ làm nội trợ. Ngay từ rất sớm, Laurence hiểu rằng phận gái trong cuộc đời luôn thấp kém hơn con trai. Năm 1964, khi người điều tra dân số hỏi bác sĩ có con không, cha cô trả lời: “Không, tôi có hai đứa con gái”. Tới những năm 90, khi đã làm mẹ, Laurence vật lộn với bài học nào cô nên dạy hoặc không nên cho con gái mình.

Trong nửa đầu cuốn sách, từ thời điểm chào đời, người ta công bố giới tính của Laurence trước sự thất vọng của cha mẹ, điều đó đã phủ một bóng đen lên mối quan hệ giữa cô với cha mẹ.

Tác giả thay đổi ngôi kể chuyện nhằm phản ánh mức độ tự kiểm soát cuộc đời của người con gái. Thời thơ ấu của Laurence được miêu tả ở ngôi thứ hai: Con khám phá gia đình của mình, bằng đôi tai, bằng mắt và xúc chạm. Trước hết là “mama”. “Mama”, đó là từ đầu tiên mà con học được và là tên gọi của một người phụ nữ. Khi Laurence khẳng định bản thân lúc vào độ tuổi 3 - 8, ngôi thứ nhất mạnh mẽ chiếm ưu thế: Ký ức đầu tiên của tôi khai màn bằng một tiếng hét thất thanh, tựa như tôi bật tỉnh khỏi một cơn ác mộng sau giấc ngủ quên. Và sau đó là ngôi thứ ba nhằm thể hiện cảm giác tách rời của Laurence sau khi đối mặt với việc bị tấn công tình dục, dư chấn của nó kéo dài mãi từ năm 9 tuổi đến đầu tuổi vị thành niên: Chàng hoàng tử điển trai biến mất khỏi giấc mơ, ngôi nhà ma thuật cũng vậy. Đêm của cô đầy rẫy côn trùng. Gián và nhện khắp mọi nơi. Cuối cùng, ngôi thứ nhất trở lại với sự thức tỉnh của ham muốn và kiểm soát của chính Laurence.

Ngôi thứ hai trở lại, khi Laurence đã kết hôn và mang thai ở độ tuổi 30. Lúc này đây, ta thấy một Laurence dễ tổn thương và mất đi quyền kiểm soát với chính cơ thể, ý chí của mình: bạn sẽ sinh em bé ở thành phố mà bạn từng chào đời. Cha của bạn sẽ hạnh phúc lắm đây. Khi Alice, con gái của Laurence, bước vào sân khấu cuộc đời, Laurence trở thành người mẹ hết mực yêu thương, bảo bọc con gái. Cô kể về từng giai đoạn ấu thơ của Alice như của chính mình, nhưng lần này trọng tâm không phải là về việc xã hội phân biệt giới tính thế nào, mà là nỗi lo lắng về việc Alice từ chối trở thành con gái, trong ngôn ngữ, cách ăn mặc, hành vi, thậm chí là giới tính của Alice.

Là một tác phẩm thú vị và độc đáo, Camille Laurens sử dụng ba ngôi kể nhằm mô tả, nhấn mạnh những suy nghĩ, cảm xúc và sự chuyển đổi từ một cô gái sang một người trưởng thành. Điều này giúp thể hiện một cách chân thực và độc đáo trải nghiệm của người phụ nữ. Ở một mức độ nào đó, Laurence đã trở thành một đại diện cho câu chuyện cuộc đời của vô số phụ nữ. Cuốn tiểu thuyết “Con gái – fille” , do Huỳnh Hữu Phước chuyển ngữ. Đây là dịch phẩm đầu tay của tác giả này.