NGƯỜI MẸ TƯỜNG MINH

NGƯỜI MẸ TƯỜNG MINH

Cách đây không lâu, phát hiện facebook con trai có hình 18+, vợ nghệ sĩ Xuân Bắc quyết định công khai đoạn tin nhắn nhạy cảm này để cảnh báo các bậc phụ huynh khác. Trong lúc dư luận chia thành hai luồng trái chiều, thì Đậu Đỏ - tên gọi ở nhà của con trai đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp - hỏi mẹ: Đó là xâm phạm đời tư. Thế đã có ai báo công an về việc này chưa hả mẹ? Nghe con hỏi, nữ đạo diễn có phần giật mình. Bởi lẽ, bản thân chị dù không ủng hộ việc làm của vợ Xuân Bắc cho lắm; nhưng phản ứng của chị sẽ dừng lại ở kiểu “à mà thôi”… rất thường tình của nhiều bà mẹ khác, chứ không rành mạch và quyết liệt như con trai chị - một học sinh lớp 9, một gen Z chính hiệu.

Một chị bạn kể, con gái mình kể ở lớp có một cặp đôi đồng tính. Vốn là một người mẹ truyền thống, chị không chấp nhận chuyện đó, dù cộng đồng LGBT giờ đây không hẳn là một vấn đề gì lạ lẫm. Trái ngược với thái độ của mẹ, con gái chị thản nhiên: Bố mẹ người ta không phản đối, sao mẹ lại phản đối?

Rõ ràng, trên đây là hai phản ứng của hai người con gen Z đối với các bậc phụ huynh. Các em được giáo dục và lớn lên, phát triển trong một thời đại khác với thời bố mẹ chúng đã sống. Cách nhìn các hiện tượng, sự vật xảy ra trong xã hội cũng khác. Kể lại chuyện, Nguyễn Hoàng Điệp hỏi tôi: Các con của mình đang ngày càng hay ho hơn, tiến bộ hơn, văn minh hơn; nếu một người mẹ như chị không chịu thay đổi nhận thức, không chịu khác đi, thì làm sao có thể nói chuyện được với chúng?

Hay những vụ việc liên quan đến quấy rối tình dục trong thời gian qua, thật lạ lùng, một bộ phận chĩa mũi nhọn vào nạn nhân, lại đến từ các bà mẹ. “Đẹp nên bị hiếp là đúng”, “Ăn mặc sexy thế, không bị mới lạ”, “Có sao thì mới thế”, “Tại anh tại ả…”. Rất nhiều những luận điểm được các bà mẹ đưa ra, cho thấy, nhận thức của họ thực sự đáng báo động. Tôi không biết, những người mẹ đó sẽ tâm sự với con, cháu mình ra sao về câu chuyện thuộc quyền con người này. Tôi cũng không rõ, nếu những người con gái, cháu gái của họ rơi vào vai nạn nhân, họ sẽ ứng xử ra sao?

Không giống như trước đây, thế giới phát triển theo một chiều tuyến tính; giờ đây, thế giới phát triển và phức tạp muôn hình vạn dạng, với đủ đầy hiện tượng, trào lưu, xu hướng mới. Một cánh cổng của gia đình đóng chặt lại cũng không ngăn nổi những cánh cửa khác mở ra trong căn phòng đóng kín của các con hoặc tấm chăn trùm kín mà ở đó, những đứa con thuộc gen Y, Z, Alpha… đang nhoay nhoáy chiếc điện thoại thông minh kết nối internet. Thế giới mở với đủ đầy biến số. Đầy tích cực lẫn ẩn tàng tiêu cực. Và nếu trước đây, phạm vi cuộc trò chuyện giữa con cái và bố mẹ quẩn quanh trong trường lớp, ăn uống, quần áo… thì giờ đây, có thêm những câu chuyện khác thuộc về thời đại này mà các em rất quan tâm như LGBT, nữ quyền, rác thải nhựa, biến đổi khí hậu, thậm chí những cuộc chiến tranh trên thế giới… Yêu thương con cái thôi chưa đủ. Các bậc phụ huynh, đặc biệt những bà mẹ, cũng phải tự học hỏi để nâng cấp chính mình, để trở thành một - người - mẹ - hiểu - biết - hơn, tường minh hơn, để có thể đối thoại và liên kết được với những đứa con thuộc thế hệ mới. Đặc biệt, để hiểu con mình hơn.

Còn nhớ, chủ đề của Ngày Quốc tế Gia đình (International Day of Families, 15-5) năm 2009 là “Những bà mẹ và gia đình: Những thách thức trong một thế giới đang thay đổi” (Mothers and Families: Challenges in a Changing World). Khi đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon từng nói một ý quan trọng: “Chúng ta phải đối mặt với nhiều thách thức trong thế giới đang thay đổi này, nhưng có một điều vẫn không đổi, đó là tầm quan trọng vượt thời gian của những người mẹ và sự đóng góp vô giá của họ trong việc nuôi dạy thế hệ tiếp theo”. Câu nói của ông Ban Ki-moon một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng của các bà mẹ đối với gia đình và những cộng đồng trên toàn thế giới. Để thấy, người mẹ và việc làm mẹ có một mối liên hệ trực tiếp, lâu dài như thế nào đối với việc kiến tạo thế giới.

Đầu năm 1931, bất chấp những cấm đoán của chính phủ thuộc địa, nhà trí thức tân học, nhà tư tưởng, nhà báo nổi tiếng đầu thế kỷ XX Nguyễn Văn Vĩnh đã đứng ra thành lập tờ báo L’Annam nouveau (Nước Nam mới) bằng tiếng Pháp. Trên số báo 304 ngày 4-1-1934, bài “Phong trào phụ nữ An Nam” có đoạn: “Phụ nữ An Nam ngày nay không còn như xưa nữa. Phụ nữ An Nam ngày nay đã đúng khi họ muốn thay đổi, bởi cuộc sống không hễ bất động và cần phải vận động như chính nó”. Tác giả bài báo viết: “Người phụ nữ An Nam cần thiết phải nhận ra rằng mình đang ở đâu trong tất cả những đổi thay, vận động đó và họ phải chuẩn bị để sống với xu thế không thể đảo ngược”.

Xã hội luôn vận động. Dạy con, tâm tình với con cũng theo đó mà vận động, thay đổi và khác đi. Không có lý do gì mà những người làm mẹ tự phủ trùm mãi trong “chiếc áo” tư tưởng đã lỗi thời, lạc hậu; trừ phi, họ không muốn tham gia vào đời sống xã hội mới, đời sống của con cái mình vốn cần sự có mặt của họ.

ĐẬU DUNG