MÍA DA TRE - CHÈ ĐẬU ĐÃI

MÍA DA TRE - CHÈ ĐẬU ĐÃI

Ngày trước, hai món này được liệt vào những món ngon của các cụ cao niên. Mía thì không lạ, nhưng mía vỏ xanh như vỏ cây tre thì hiếm. Giống mía da tre ngọt, tất nhiên rồi, nhưng ngọt thơm, ngọt mềm, ngọt thanh, ngọt dịu. Chè đậu đãi, cũng chỉ là món chè được nấu từ hạt đậu xanh. Nhưng việc chọn đậu, rồi ngâm, đãi, cho đến đồ, giã, cà, lọc đều qua chiếc rá tre. Khi đậu trở nên vàng óng tơi mịn, đem rắc đường cho thấm. Tra ít dầu vừng, rồi bắc lửa nhỏ liu riu, đều tay khuấy cho đến khi đậu quánh lại.

Không được nóng ruột, cũng chẳng vội vã, bộp chộp. Làm món chè đậu đãi phải thơ thới, nhẹ nhõm như thể đang nhẩn nha chơi. Tới khi đường hòa vào đậu xanh bốc lên thơm phức. Vì nhẹ tay nên đáy nồi không hề vẩn lên chút đậu nào bén nồi cả, mà chỉ se dần lại thành một khối vàng mềm dẻo thơm tho sôi lật bật khe khe. Trước khi bắc ra thả thêm vài giọt dầu vanilla rồi trộn lại lần cuối.

Đơm chè vào đĩa, dùng đũa cả nhúng nước đường đun sôi, miết lên bề mặt đĩa chè, để chè không bị nứt dẫu có để ăn chơi vài ngày tết cũng vẫn mới tinh khôi. Rang vừng vàng ruộm rồi rắc lên trên cùng. Pha ấm trà sen, hoặc nhài. Cắt đĩa chè làm sáu hay tám miếng như bổ cau. Dùng tăm hoặc nĩa bạc, hoặc thìa bạc loại nhỏ cắm nhẹ vào từng miếng chè. Đây chính là chè đậu đãi. Có nơi còn gọi là chè kho. Quê tôi quen gọi chè đậu đãi.

Miếng chè đậu đãi khi được nhấc ra khỏi đĩa, nếu được khuấy toàn tâm toàn ý sẽ có nhát cắt mịn phẳng lì không tì vết. Đưa vào miệng, chè đậu đãi sẽ tan nhẹ ngay đầu lưỡi, vừa vặn, tròn trịa, không thừa, không thiếu. Một vài hạt vừng nhỏ nhẹ, giòn, thơm sực, bùi ngậy lăn nhẹ vào giữa miếng chè mềm mại đủ để thấy tất cả sự thanh tao của món ăn mà trong đó ẩn chứa cả một khối tình của người nấu. Các cụ ngày xưa ăn thật là tinh. Tinh hoa. Tinh tế. Bây giờ giữa bạt ngàn các món ăn lạ, mới, cầu kỳ, thời thượng, chả mấy người còn đủ kiên nhẫn nấu chè đậu đãi. Nếu ăn cũng đi mua ù về là xong. Nên chưa chắc đủ tinh tường để thưởng lãm một đĩa chè đậu đãi một cách đúng nghĩa.

Mía da tre - chè đậu đãi. Mỗi khi nhớ quê, tôi nghĩ ngay đến các thức này.

Nhưng mỗi năm tôi chỉ có một quãng thời gian êm ả nhất để nấu chè đậu đãi một lần thôi, dành để thưởng thức trong ba ngày Tết. Như một cách để lưu giữ những món ăn thanh tao vốn được truyền lại từ bà, từ mẹ.

Lê Hồng