MẸ VÀ CÁNH ĐỒNG TUỔI THƠ

MẸ VÀ CÁNH ĐỒNG TUỔI THƠ

Nhà tôi đã mấy đời làm nông, mẹ tôi quanh năm bươn bả, gò lưng trên đồng. Ngày lễ, tết, mẹ vẫn tranh thủ ngoài đồng khi thì chống hạn cho lúa, lúc lại chống rét cho mạ... Trên người mẹ, lúc nào cũng có “sản phẩm” của đồng ruộng. Khi thì sợi rơm khô trên búi tóc, lúc trong túi áo rơi ra những hạt thóc. Trên vai mẹ lúc nào cũng kẽo kẹt đôi quang gánh… Khi ra đồng là gánh tro, gánh phân, khi về mẹ chất đầy gánh, nào rơm, rạ, cây ngô, cây đậu đã được phơi khô đem về đun bếp. Ngày ấy, cả làng tôi, nhà nào cũng khói bếp thơm mùi rơm rạ...

Mỗi buổi mẹ đi làm về, đôi gò má sạm đen lấp ló dưới vành nón lá. Những lúc như vậy, tôi thấy mẹ đẹp hơn bao giờ hết, vẻ đẹp của sự tảo tần, chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt Nam đảm đang, hay lam, hay làm.

Tôi nhớ, những buổi trưa hè, nhất là mùa gặt, mỗi khi về mẹ xách theo một giỏ cua đồng. Cả nhà được bữa ăn thịnh soạn, bún riêu cua, đậu rán do chính tay mẹ nấu. Rồi những đêm trăng sáng, mẹ cùng các bác, các thím đi cắt lúa đổi công, chị em tôi nằng nặc xin theo. Sau mỗi vụ gặt, cánh đồng quê chỉ còn trơ lại những gốc rạ, mô rạ được dựng lô nhô như hình mái nhà. Đây là nơi trú ẩn của lũ cua đồng. Chị em tôi trốn mẹ ra đồng, lật từng mô rạ để bắt cua. Có những hôm, vừa nhấc mô rạ lên thấy con rắn nước nằm khoanh tròn, mà hãi hùng. Có lẽ, chính cái ký ức ngọt ngào của tuổi thơ ngày nào đã làm tôi mê mẩn cánh đồng quê sau mùa gặt đến vậy! Cái vẻ đẹp dung dị, mộc mạc hiện lên như một bức tranh với muôn vàn màu sắc.

Lúa đang thì con gái, một màu xanh mơn mởn. Khi lúa đã ngậm đòng, chuẩn bị uốn câu, dưới nắng ban mai, cả cánh đồng như một tấm thảm vàng rực. Sau vụ gặt, màu vàng của nắng, của rơm; màu xanh của những cây lúa đang lên dở, màu nâu của đất với những mô rạ nhấp nhô. Phải chăng, cái vẻ đẹp dung dị của cánh đồng quê sau vụ gặt đã làm tôi mê mẩn cánh đồng quê tôi đến vậy? Hay bởi thú, thích lùng từ những đám rạ mới đốt những hạt lúa nở bung, tách vỏ trấu, cho vào miệng, thơm lừng. Hay vì lũ trẻ trâu chúng tôi được lăn lộn trên những đống rơm vừa êm, vừa thơm mùi lúa mới…

Tôi lớn lên, đi học. Sau mỗi vụ thu hoạch, mẹ phải bán thóc lấy tiền cho chị em tôi học. Đến bữa bưng bát cơm, thi thoảng nhai phải hạt sạn đánh rốp một cái nhưng vẫn thấy ngon lành. Có lẽ, đó là mồ hôi của mẹ!

Nghe tin đài báo bão, rồi những trận mưa như trút trước hiên nhà, làm tôi nhớ lại những ngày mùa gặt tháng 10 năm nào. Với chiếc nón lá, choàng tấm áo mưa, mẹ ra đồng cắt vội từng đám lúa đưa về nhà tránh bão. Mẹ bảo, xanh nhà còn hơn già đồng... Khi đó, nghe mẹ nói, tôi chưa hiểu hết. Nay bão về, xem tivi, nước cuốn trôi nhà, lợn, gà lênh đênh trên nước, người mất tích, người lũ cuốn trôi… thấy lòng xót xa.

Bước sang cái tuổi “xưa nay hiếm”, đôi bàn tay mẹ chai sần, thô ráp, dấu vết của tháng năm lam lũ. Tôi vào bộ đội, rồi lập gia đình, hai vợ chồng cùng đơn vị. Chúng tôi mải mê với công việc ít có thời gian về thăm nhà, thăm mẹ. Mỗi lần lên chơi, mẹ không quên mang theo vài ba yến gạo. Mẹ bảo, nhà làm nông, mẹ chỉ có lúa, có gạo… cả đời mẹ chắt chiu dành dụm từng hạt lúa cho con... Nghe mẹ nói mà mắt tôi cay xè. Giờ, cánh đồng quê ngày nào giờ chỉ còn trong ký ức!

LÊ THỊ QUYẾT