ĐAM MÊ VỚI NGHỆ THUẬT CHÈO

ĐAM MÊ VỚI NGHỆ THUẬT CHÈO

Bài và ảnh: NHƯ HOA

Từ thuở nhỏ, cô bé Thanh Thủy đã được nuôi dưỡng bằng những làn điệu chèo đắm say qua tiếng hát ru của bố trong các vở như “Nàng Sita”, “Tiếng hát Trương Chi”... Rồi mỗi tối thứ 7, hai bố con đợi xem những vở diễn phát trên tivi, nghe sân khấu truyền thanh, chương trình 30 phút “Dân ca và nhạc cổ truyền” của Đài Tiếng nói Việt Nam đêm khuya. Những ký ức đó đã trở thành suối nguồn nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật chèo của chị cho đến tận hôm nay.

Trung tá Trần Thị Thanh Thủy sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Ông nội của chị là nghệ sĩ chèo Trần Kim Quảng từng biểu diễn trên tuyến đường Trường Sơn những năm chiến tranh; một diễn viên nổi tiếng làng chèo Thái Bình với vai diễn Tuần Ty trong trích đoạn “Tuần Ty - Đào Huế”. Ông là đạo diễn chèo, công tác tại Sở Văn hóa Thông tin tỉnh Thái Bình. Bác cả Trần Quỳnh của Thanh Thủy là tác giả, đạo diễn, giảng viên Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh (SK-ĐA) Hà Nội. Bác thứ Trần Quy là đạo diễn, diễn viên của Đoàn chèo Thái Bình… Thân phụ chị Thủy có thời gian là diễn viên của Đoàn chèo Hà Nội.

Về công tác ở Nhà hát chèo Quân đội, Thanh Thủy chia sẻ, có lẽ do duyên nghiệp nên được tổ nghề lựa chọn chăng? Tháng 6-2007, tốt nghiệp Trường Đại học SK - ĐA Hà Nội, Thanh Thủy được đạo diễn, NSND Đào Lê khi đó là Trưởng đoàn Nghệ thuật Tổng cục Hậu cần (nay là Nhà hát chèo Quân đội) chọn về đoàn. Đây là bước ngoặt quan trọng của nữ biên kịch trẻ bởi được làm việc trong một môi trường chuyên nghiệp. Thanh Thủy lấy đó làm cảm hứng để phát triển câu chuyện sân khấu về lòng nhân nghĩa, tình thầy - trò và gửi gắm trong tác phẩm “Tấm lòng vàng” phỏng theo truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Công Hoan. Đây là tác phẩm đầu tiên của chị được dàn dựng bởi Đoàn chèo Thanh Hóa. Đến tháng 6-2016, khi nhận được cuộc gọi của đạo diễn Trương Hải Thọ, chị vui bởi đứa con tinh thần của mình được lên sân khấu. “Tấm lòng vàng” dự thi nghệ thuật Chèo chuyên nghiệp toàn quốc tháng 9-2016, giành Huy chương Vàng. Sau đó, kịch bản “Tấm lòng vàng” được Nhà hát Cải lương Hà Nội, Nhà hát chèo Bắc Giang, Nhà hát chèo Hưng Yên dàn dựng và công diễn.

Với chức danh Trợ lý Biên kịch, Phòng Nghệ thuật, Nhà hát chèo Quân đội, Thanh Thủy còn giành được nhiều giải thưởng khác, như: Huy chương Bạc vở cải lương “Những tấm lòng vàng” tại Liên hoan nghệ thuật Cải lương toàn quốc, 2018; Huy chương Vàng vở chèo “Trung trinh liệt nữ” tại Liên hoan Sân khấu Thủ đô, 2022. Huy chương Bạc vở cải lương “Sáng mãi vầng nhật nguyệt” tại Liên hoan Cải lương toàn quốc, 2024, v.v…

Là nghệ sĩ - chiến sĩ gắn bó với đề tài “Lực lượng vũ trang - Chiến tranh cách mạng”, mảng đề tài ruột của Nhà hát chèo Quân đội, chị âm thầm nuôi dưỡng tình yêu, cảm xúc qua những bài viết về quân đội. Thanh Thủy đọc nhiều tác phẩm viết về chiến tranh cũng như trong thời bình,… từ đó giúp ngòi bút của chị chạm được vào hình tượng người lính một cách chân thực và thuyết phục nhất. Riêng mảng đề tài dân gian - lịch sử, thế mạnh của sân khấu truyền thống nói chung và đặc biệt sân khấu chèo, chị cố gắng tìm những khoảng lặng của lịch sử, xây dựng câu chuyện kịch không trùng lặp với những tác phẩm đã được dàn dựng trước đó. Chị mạnh dạn gửi gắm tư tưởng vào từng nhân vật, từng câu chuyện để lịch sử nói lên vấn đề của hiện tại và mang tính nhân văn sâu sắc.

Những thành công bước đầu khẳng định Thanh Thủy đang dần hiện thực ước mơ trên con đường đã chọn. Người bạn đời của chị, nhà báo Đức Huy công tác tại Truyền hình Công an nhân dân là chỗ dựa để chị chuyên tâm sáng tác. Những ngày dựng vở, chị đi sớm về muộn, có chồng chu toàn việc nhà, chăm sóc các con. Càng bận rộn, Thanh Thủy càng thấy mình tràn đầy năng lượng tích cực…

Sau những thành công, chị nhanh chóng bắt tay vào dự án mới. Hy vọng tác phẩm mới của chị sẽ sớm ra mắt và được đông đảo khán giả đón nhận.