CANH HOA LÝ

CANH HOA LÝ

Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo của tỉnh Hải Dương. Vốn là mảnh đất thuần nông nên chẳng có nhiều đặc sản nức tiếng gần xa như nhiều địa phương khác. Thế nhưng mỗi khi mùa hè gõ cửa hay mỗi đợt nắng nóng kéo dài, tôi lại nhớ quay nhớ quắt một món ăn dân dã. Đó là bát canh cua đồng với hoa thiên lý được mẹ nấu cho ăn từ thuở nhỏ.

Ngày ấy, lũ trẻ chúng tôi thường háo hức mong được nghỉ hè. Ấy là dịp cuối tháng 5, đầu tháng 6 dương lịch. Khi nước ruộng bỏng rẫy vì sức nóng mặt trời, những chú cua ngờ nghệch thường bò lên bờ cỏ hay các ngọn lúa để tìm chỗ mát. Cả lũ hè nhau đi gỡ một lúc là có cả giỏ cua đầy nhóc. Mẹ tôi thường chọn những con óp và bé đem rang với lá lốt, những con cua to kềnh càng dùng để muối ăn dần. Hầu hết những con cua tầm vừa được mẹ gỡ mai, khêu gạch, bỏ yếm, rửa sạch, giã nhuyễn, lọc kỹ xác cua tới vài lần với nước sạch là có nồi canh đặc sánh. Mùa hè cũng là mùa hoa thiên lý. Không đợi mẹ giục, tôi xách rổ, nhẹ nhàng hái từng chùm hoa xanh nhạt mà thơm đến nồng nàn về cho mẹ nấu canh.

Cách nấu món canh thiên lý với cua đồng của mẹ tôi cũng rất đơn giản. Cua được lọc thành nước dùng đem đun to lửa, khi nước sôi lăn tăn, mẹ dùng muỗng khuấy đều theo một chiều để xác cua đông kết tạo thành gạch cua và gạch không bị bám vào đáy nồi hay vỡ nát. Nước sôi, thì cho hoa thiên lý đã rửa sạch vào nấu chung, tay không quên đảo nhẹ để cánh hoa không bị dập bấy. Chỉ loáng một cái là đã có một nồi canh thiên lý cua đồng, vừa có mùi ngậy của gạch cua, vừa có vị ngọt và thơm của hoa. Ca dao có câu: “Thương chồng nấu cháo le le / Nấu canh hoa lý, nấu chè hạt sen”. Chẳng biết ngày xưa thế nào chứ ngay cả bây giờ, vào những ngày hè oi ả thế này, được húp một bát canh thiên lý nấu với cua đồng vừa ngọt vừa mát thì tỉnh cả người.

Nhiều năm trong quân ngũ, được đi lắm nơi và thưởng thức hương vị của nhiều miền quê, nhưng với tôi, bát canh thiên lý nấu cua đồng của mẹ vẫn luôn là một món ngon khó quên, ấm áp tình quê và chất chứa những kỷ niệm bình dị của tuổi hoa niên. Trong nhịp sống sôi động và hối hả này, cứ ngỡ như có tiền là mua được mọi thứ; vậy mà cái dư vị đậm đà của đồng quê một thủa dường như chỉ còn tìm thấy trong ký ức tuổi thơ.

QUỲNH VÂN