CÁ ĐỒNG KHO KHẾ

CÁ ĐỒNG KHO KHẾ

Với cá đồng, có thể chế nhiều món, từ rán, om, nấu chua, cho tới làm gỏi… Ngay như món kho đã có kho tộ, kho tiêu, kho kèm với thịt, kho dưa cải, hay kho riềng… Ký ức tuổi thơ tôi nơi thôn quê nghèo khó, thì món cá kho khế còn đọng mãi bởi nó dễ làm mà ngon tuyệt.

Cây khế chua ông nội tôi trồng sau vườn lúc nào cũng trĩu quả. Sau những buổi học, trưa hè oi ả tôi thường xách giỏ ra đồng bắt cua, cá mang về. Không chỉ nhà tôi nghèo, mà trong làng ngày ấy ai cũng “hoàn cảnh”, chỉ rất ít hộ có đủ bát ăn. Cánh đồng làng quanh năm nước xâm xấp, mỗi năm hai vụ lúa, tôm, cá, cua, ốc sinh sôi nảy nở tự nhiên. Thế nên chỉ cần lội ruộng một lúc là đã có một giỏ cua, cá lớn nhỏ…

Tôi mang về nhà, cua thì mẹ giã nấu canh rau đay, mồng tơi, ăn với cà pháo, hoặc nhiều thì mẹ muối mắm để dự trữ ăn dần. Riêng mớ tép với cá thì mẹ lựa ra kho với khế. Cá mổ moi ruột, rửa sạch để ráo nước. Khế chua thái lát, rải một lớp xuống đáy nồi để khi đun cạn, cá không bị cháy sém. Xếp hết cá thì rải thêm một lượt khế trên cùng. Rồi cho nước xâm xấp, gia vị là tương, muối, mì chính, chút mỡ lợn… Món cá kho không thể thiếu tương, bởi nó làm cho cá thêm vị đậm, săn chắc và giảm vị tanh. Và nổi lửa đun liu riu vừa đủ để nước không trào ra ngoài. Lửa nhỏ, nồi cá sôi lâu cạn nước và có đủ thời gian để chín.

Để nồi cá kho được rục mềm cả xương thì phải nấu “2 lửa”, nghĩa là lần đầu phải đun cho tới khi gần cạn nước, để nguội rồi đun lại lần nữa cho tới khi rặc, khô. Tôi học được từ mẹ cách làm món này…

Những hôm có nồi cá kho khế, các thành viên trong gia đình tôi đều ăn ngon miệng hơn. Chẳng thế mà khi chuẩn bị bắc nồi nấu cơm, mẹ thường nhắc “nấu thêm chút gạo, kẻo nửa thiếu cơm…”. Món cá kho ăn với rau muống luộc, thêm ít cà pháo muối xổi thì ngon khó cưỡng. Phải công nhận là cá kho khế ngon tuyệt. Những lát khế chua khé cổ vậy mà khi đem kho cùng cá nó đổi sang vị đậm đà, thơm đến không ngờ. Dường như vị chua của khế đã ngấm cùng các loại gia vị vào thịt cá để tạo nên những khúc cá, miếng cá cũng ngon đến khó quên. Nhiều lần nhà có khách là những người bà con họ hàng ở thành phố về quê chơi, mẹ tôi cũng hay làm món cá kho khế để đãi khách, và ai được thưởng thức cũng đều tấm tắc, xuýt xoa khen ngợi.

Nhiều năm tôi rời xa quê đi học rồi ra làm việc và sống ở chốn thị thành, nhưng chưa bao giờ tôi quên được những kỷ niệm tuổi thơ lấm láp bùn đất với những buổi chăn trâu, lội đồng bắt cua, bắt cá… Mỗi khi nhớ quê, nhớ mẹ và thèm món cá kho khế chua là tôi lại hì hụi chế biến món này để đổi vị, cũng như thết đãi bạn bè thưởng thức. Với món cá đồng kho khế đơn giản, dễ làm, gặp hôm trời mưa lạnh thì sẽ vô cùng “hao cơm”. Và tôi tin rằng bất cứ ai hễ được một lần thưởng thức món ăn dân dã này sẽ còn nhớ mãi dư vị của nó…

NGUYỄN THỊ LOAN